قصه و تأثیر آن در تربیت کودکان

قصه و تأثیر آن در تربیت کودکان

در کشور ما به رغم وجود گنجینه های علم و معرفت و داستآنها و افسانه های زیبا و آموزنده، اولیا و مربیان بیشترین وقت خود را به مسائل آموزشی کودکان اختصاص می دهند و دانش آموزان نیز در خانه و مدرسه بیشتر اوقات خود را صرف یادگیری های غیر فعال کرده، از سختی و خشکی دروس و اضطراب امتحان و نمره رنج می برند. بدین ترتیب اغلب اولیا و مربیان از هدف اصلی تعلیم و تربیت که پرورش انسان های خلاق، مبتکر و کارآمد است، باز می مانند.

فواید قصه کودکانه در کودکان:

1-   کمک به پرورش قدرت بیان و عواطف و افکار کودکان.

2-   تقویت و پرورش نیروی تخیل در کودکان.

3-   تحریک قوه ی ابتکار و ابداع در کودکان.

4-   ایجاد عشق و علاقه به ادبیات در کودکان.

5-   رشد اعتماد به نفس کودک و علاقه مند ساختن او به آزادی و عدالت اجتماعی.

6- برآورده کردن نیازهای عاطفی کودک و آماده ساختن او برای دریافت پیام های اخلاقی و انسانی و شهروندی خوب بودن.

در کل داستان و قصه نقش بسیار مهمی در تکوین شخصیت کودک دارد. از طریق قصه ها و داستان های خوب، کودک به بسیاری از ارزش های اخلاقی پی می برد. پایداری، شجاعت، نوع دوستی، امیدواری، آزادگی، جوانمردی، طرفداری از حق و حقیقت و استقامت در مقابل زور و ستم ارزش هایی هستند که هسته ی مرکزی بسیاری از قصه ها و داستآنها را تشکیل می دهند وهمچنین قصه گویی باعث ممارست کودکان در مهارتهایی نظیر گوش دادن، تجسم، تصور وخلاقیت می شود.

قصه های کودکان چگونه باید باشد :

1)     همخوان با احساسات و علاقه آنها باشد .نه مبتنی بر دنیای بزرگسالان .

2)     دارای ساخت داستانی مناسب کودکان باشد . انگیزه تعقیب را در کودکان ایجاد کند .

3)     طولانی و ملال آور نباشد ، کوتاه  باشد .

4)     پیچیده و دارای شخصیت های متعدد نباشد .

5)     هم خوانی فرهنگی در قصه ها رعایت شود .

6)     قصه ها نباید بلافاصله لو برود و کودک تا آخر آن حدس بزند .

7)     قصه هایی که تاثیر مثبت داشته باشدند انتخاب شود ، مثل شجاعت ، دوستی به جای دشمنی  .

8)     حاوی واژگان فراوان نباشد همچنین جذاب باشد .

9)     کتاب قصه را کودک بپسندد( طراحی ، نقاشی ،زیبایی ظاهری )

از قصه مهمتر کسی که قصه را می گوید می باشد . تمرین ، تسلط ، دوست داشتن قصه و قصه گویی و شناخت دنیای کودک از ضرورت های کار قصه گویی است

شرایط قصه گو :

1)     قصه را خوانده باشد و زیر و بم های قصه و فضای مناسب کلامی را بداند .

2)     قصه ای که خودمان دوست داریم را بگوئیم کودک از خطوط و چهره قصه گو بی علاقه گی را می فهمد .

3)     از فضای قصه بیرون نرود ( قطع قصه ،گفتگو یا خوردن )

4)     صبور و با حوصله باشد (شتاب برای تمام کردن ، پاسخ سئوالات دانش آموز ندادن )

5)     حرکات قصه گو و صدایش خیلی مهم است .

6)     تکیه کلام نا به جا نداشتن .

7) رابطه عاطفی برقرار کردن .

8) لحن و حرکات قصه گو وقتی به پایان قصه نزدیک می شود باید آرامش بخش باشد .

9) قصه گو دارای لکنت زبان نباشد .و تو دماغی صحبت نکند .

10) آراستگی ، ظاهر و لباس قصه گو باید مطلوب باشد .

ابزار اصلی قصه ی کودکانه گو برای انتقال داستان به شنونده، صدا و کلمه هایی است که ادا می شود. اگر قصه گو در استفاده ی مؤثر از کلمه ها و صدای خود دقت کافی نداشته باشد، حتی بیان بهترین و هیجان انگیزترین داستآنها هم ضعیف از کار درخواهد آمد.

 چهره و حرکات قصه گو:

به طور کلی رفتار، به ویژه چهره ی قصه گوی خوب کمک بسیار مؤثری به شنونده می کند. شنونده ضمن این که به کلمه هایی که به تصاویر داستان جان می بخشد توجه دارد، در تمام مدت به قصه گو نیز چشم می دوزد . چهره ی قصه گو اغلب آیینه ی تمام نمای آن قصه است و به آن چه شنوده می شنود، جان می بخشد.

قصه گوی خوب باید چهره ای قابل انعطاف داشته باشد تا اخم و لبخند، ترس و بیم و سایر عواطف را  نشان دهد و بر تأثیر قصه گویی بیفزاید. حالات چهره باید منطبق بر حالت های داستان باشد و هرگز نباید به کاریکاتور تبدیل شود مگر آن که داستان چنین ایجاب کند.

حرکات باید طبیعی باشد، نه برنامه ریزی شده. به جای اداها و حالت های اضافه و تمرین شده ای که معمولاً درگذشته به عنوان فن بیان آموخته می شد، باید حرکت ها خودانگیخته باشد تا به تأثیر قصه بیفزاید. در هر حال، در یک قصه گویی موفق، چهره چیزی است که می تواند در بیان بهتر قصه، به قصه گو کمک کند، ولی نباید بیش از سایر جنبه های این هنر به آن توجه کرد.

    مزایای قصه گویی ،برای خود والدین:  هنر قصه گویی نیازمند آن است که خودتان داستان های زیادی بخوانید. با قصه گویی نه تنها دل وجان کودکان را شاد میکنید، بلکه کودک درون خود را هم می پرورید. قصه گویی فعالیت جالبی است که پیوند کودک- ولی را مستحکم می سازد.